Ảnh minh họa.
Trẻ con sợ nhất điều gì? Mất đồ chơi hay hết đồ ăn ngon? Đều không phải, điều bé lo lắng nhất, sợ hãi nhất đều liên quan đến bố mẹ. Các bạn mới là người quan trọng nhất trong lòng các bé.
Chúng ta hãy cùng xem những chuyện gì khiến con lo lắng nhất và cố gắng đừng lặp lại để tránh làm tổn thương tâm hồn non nớt của trẻ.
1. Bố mẹ cãi nhau
Một tổ chức nghiên cứu tâm lý trẻ em đã tiến hành một điều tra tình hình tâm lý của 3.000 trẻ ở độ tuổi nhi đồng. Trong đó có một câu hỏi là: “Cháu sợ nhất điều gì ở bố mẹ?”
Câu trả lời nhiều nhất là: “Cháu sợ bố mẹ nổi cáu, sợ họ cãi nhau nhất.” Có một câu trả lời rất sinh động: “Cháu sợ nhất là lúc bố nổi cáu.
Khi đó bố rất dữ tợn. Bố làm mẹ khóc, cháu sợ hãi như con chuột nhắt, tim đập thình thịch, cơm cũng không ăn nổi…”
Nhiều người cho rằng, trẻ còn nhỏ, vợ chồng họ nói gì, làm gì đều không liên quan đến con. Thực ra những đôi mắt hồn nhiên trong sáng của các bé đều ghi nhớ hết những lời nói, hành động của bố mẹ trước mặt chúng.
Ảnh minh họa.
Có những gia đình, vợ chồng không ngừng cãi nhau, mở miệng ra là nói tục chửi bậy, thậm chí còn thượng cẳng chân hạ cẳng tay, không khí gia đình thường xuyên căng thẳng. Điều này đã tạo thành áp lực vô cùng lớn trong lòng con trẻ.
Có những cặp vợ chồng không hòa hợp lâu ngày, trong nhà không nói chuyện với nhau câu nào, trẻ sống trong không khí gia đình như thế sẽ bị ức chế, lâu dần gây tổn thương đến sức khỏe và tinh thần của các bé, khiến chúng trở nên lạnh nhạt, cô độc, bướng bỉnh, cục cằn, hình thành tâm lý bất ổn.
Vì thế, cho con một không khí gia đình đầm ấm là điều mà các ông bố, bà mẹ trẻ biết yêu thương con cần phải ghi nhớ.
2. Bố mẹ nổi cáu
Trẻ nhỏ ngây thơ lại hay đùa nghịch. Dù bạn có nhắc nhở đến hàng chục lần thì bé vẫn không chịu ngồi yên.
Bố mẹ làm việc mệt nhọc cả ngày sẽ khó mà kìm chế được cảm xúc của mình, la mắng các con. Nổi cáu với con thực sự sẽ khiến bé sợ hãi.
Khi sợ hãi, trẻ sẽ không làm những việc khiến bạn phiền lòng nữa. Nhưng cháu sẽ thế nào? Có những khả năng này sẽ xảy ra:
– Ngoan ngoãn nghe lời, bố mẹ bảo gì, bé sẽ làm đó.
– Trẻ sợ ngây người, đứng im bất động.
– Con khóc ầm lên, không làm những việc bố mẹ muốn chúng làm và cũng không làm cả những việc bạn yêu cầu.
– Bắt chước bạn lúc tức giận, ném lọ hoa bạn thích xuống đất.
Ảnh minh họa.
Trẻ nhỏ rất nhạy cảm với cảm xúc của người khác. Vì vậy bố mẹ nổi cáu nhất định sẽ ảnh hưởng đến hành vi và cảm xúc của trẻ. Thế nhưng, các bé không hiểu được vì sao bố mẹ lại nổi cáu.
ũng có nghĩa là khi rất nhiều bậc phụ huynh nổi cáu, tuy con trẻ sẽ dừng những việc bố mẹ mình không thích, nhưng chúng hoàn toàn không biết rốt cuộc bản thân đã làm gì sai.
Trong cuộc sống, tốt nhất là đừng nổi cáu với các con, nhưng nếu bạn thật sự vô tình, sơ ý nổi nóng với bé thì sau đó cần phải giải thích rõ ràng với trẻ, rốt cuộc vấn đề của con là gì, nên làm thế nào, đồng thời cũng phải để chúng cảm nhận được sự quan tâm và yêu thương của bạn.
Nếu có thể, trước khi nổi cáu, tốt nhất là chúng ta hãy cảnh báo trước. Chẳng hạn như: “Bố/mẹ sắp nổi giận đấy, con hãy nhanh chóng…”, “Hôm nay tâm trạng của bố/mẹ không tốt, tốt nhất là con đừng…”
Thế nhưng chúng ta quyết không được vì cảm giác tự trách, hối hận sau khi nổi cáu mà thả lỏng, nuông chiều trẻ, điều gì cần kiên trì vẫn phải kiên trì.
3. Thiên vị, không yêu thương các con như nhau
Có lẽ một số người trong chúng ta đã từng xem bộ phim “Đường Sơn đại địa chấn” của Trung Quốc. Trong trận động đất ở Đường Sơn, một bé trai và một bé gái bị mắc kẹt dưới tấm bê tông.
Đối diện với tình huống chỉ có thể cứu được một đứa con, bà mẹ đã nén đau chọn cứu cậu con trai. Rất may sau đó cô con gái cũng được một cặp vợ chồng giải phóng quân cứu sống và nhận làm con nuôi.
Nhưng cô bé lại oán trách người mẹ thiên vị đã cứu cậu em trai, thế nên dù ở bên ngoài khổ cực thế nào cũng không muốn quay về nhận người thân, chia cắt với gia đình suốt 32 năm.
Ảnh minh họa.
Sự thiên vị khiến nhiều đứa trẻ từ nhỏ đến lớn không được bố mẹ quan tâm, cùng là con trong gia đình nhưng người lớn đối xử lại khác nhau, điều này sẽ gây ám ảnh khi đứa trẻ trưởng thành.
Một nghiên cứu cho thấy, sự thiên vị của người lớn sẽ gây ra ảnh hưởng không tốt đối với sức khỏe tâm lý của con, dẫn đến những vấn đề về hành vi trong quá trình trưởng thành của trẻ nhỏ và thanh thiếu niên.
Cho dù sau khi lớn các em có sống xa gia đình nhiều năm, có gia đình riêng thì ảnh hưởng trước đây vẫn còn đó.
Hơn nữa, bất kể là các bé được thiên vị hoặc bị lạnh nhạt, chỉ cần cảm nhận được sự thiên vị của người lớn thì đều sẽ bị tổn thương.
Những đứa trẻ bị lạnh nhạt sẽ oán hận bố mẹ hoặc bé được cưng chiều. Còn đứa trẻ được cưng chiều thì lại bị anh chị em ghen ghét.
4. Bố mẹ không giữ lời hứa, nói dối
Lời nói dối của bố mẹ đa phần là xuất phát từ việc học hành của con. Có những bậc phụ huynh tùy tiện hứa hẹn điều kiện nào đó nhưng khi con trẻ hoàn thành yêu cầu thì lại ra sức từ chối.
Chẳng hạn như có người nói: “Con mau làm bài tập đi, làm xong sẽ được xem ti vi.” nhưng khi con làm xong bài tập, bố mẹ đó lại bắt con phải tiếp tục học.
Có gia đình hứa hẹn với con, chỉ cần kết quả thi đứng top đầu thì sẽ được thưởng gì đó. Đến khi cháu thật sự thi tốt thì lại không thấy phần thưởng đâu cả.
Trẻ nhỏ rất ghét việc bố mẹ mình nói mà không giữ lời, lời nói không đáng tin, “đùa giỡn” với bản thân.
Không giữ lời hứa sẽ mất uy tín. Bố cha mẹ nói mà không làm không những sẽ đánh mất uy tín của chính mình trong mắt con trẻ mà còn không có lợi cho sự phát triển của các con, thậm chí sẽ ảnh hưởng đến hình tượng bản thân đứa trẻ.
Điều này sẽ hình thành quan niệm về việc giữ lời ở con trẻ, khiến be cảm thấy một người nói chuyện không cần chịu trách nhiệm, hứa chuyện gì với người khác cũng có thể không làm.
Như vậy trẻ nhỏ sẽ rất dễ hình thành thói quen xấu “hời hợt”, “không đáng tin cậy”. Sau này trưởng thành, thói quen “thất tín” đó sẽ khiến bản thân con mất đi rất nhiều bạn bè và cơ hội.
Ảnh minh họa.
Là một người đáng tin cậy thường sẽ không dễ dàng hứa hẹn. Đừng vì đạt được mục đích trước mắt mà tùy tiện hứa với con trẻ.
Khi các con yêu cầu, cha mẹ phải suy nghĩ kỹ càng xem yêu cầu này có hợp lý hay không, có thực hiện được hay không. Nếu hợp lý và khả thi thì phải hứa hẹn nghiêm túc và bắt buộc phải thực hiện.
5. Không nhẫn nại trả lời câu hỏi của con trẻ
Tò mò là bản tính của con người, đặc biệt là trẻ nhỏ sẽ càng tò mò hơn. Thế nhưng không ít các bậc phụ huynh lại coi nhẹ các câu hỏi của con, không làm tốt vai trò “người thầy đầu tiên” trong đời của các bé.
Có bố mẹ chê con phiền phức, chỉ nói vài ba câu rồi đuổi con ra chỗ khác chơi.
Tuy trẻ còn nhỏ nhưng chúng cũng có thể cảm nhận được thái độ của người lớn, sự lạnh nhạt của họ sẽ khiến con trẻ cảm thấy chúng không nên hỏi gì cả, hoặc không nên hỏi những điều như thế, làm cho trẻ mất đi tự tin vào khả năng của mình.
Sự qua loa của người lớn còn khiến con trẻ dần mất đi sự ham thích học hỏi và tính tò mò. Bạn không thể trả lời câu hỏi một cách hiểu nửa vời hay trả lời cho có.
Trẻ luôn rất tin tưởng lời nói của bố mẹ, bạn cho con câu trả lời sai nhưng cháu lại ghi nhớ coi như chân lý. Một khi quan niệm không đúng đã vào đầu thì sẽ rất khó sửa lại.
Bạn nói rằng mình không có thời gian trả lời câu hỏi của con, đó chỉ là cái cớ, không thể là lý do được.
Nếu chúng ta không có thời gian trả lời ngay thì trước tiên nên làm rõ vấn đề của con, sau đó giải thích cho trẻ rằng mình thật sự rất bận, đồng thời hứa với bé khi nào có câu trả lời chính xác thì sẽ trả lời câu hỏi của con.
6. Không chào đón bạn của con
Trẻ lớn lên cũng mong có những người bạn thân, cùng con chia sẻ mọi thứ trong cuộc sống và phụ huynh cũng hy vọng con mình giỏi giao tiếp.
Thế nhưng có những ông bố bà mẹ có thể không thích bạn của con bởi những khuyết điểm như: không được lễ phép lắm, quá tính toán, thích bắt nạt, hay nói dối…
Tuy nhiên đối với các con, cùng với sự phát triển tâm sinh lý, chúng hy vọng bố mẹ đối xử với mình như “người lớn”, tôn trọng ý kiến cá nhân của các con trong việc lựa chọn bạn bè.
Nếu chúng ta luôn cứ quản lý và không ngừng tỏ ra mình không thích bạn thân của con thì sẽ nảy ra tâm lý chống đối ở các con, từ đó khoảng cách giữa bố mẹ và con cái ngày một lớn dần.
Các bậc phụ huynh nên tôn trọng sự lựa chọn bạn bè của các con, nên đứng trên góc độ của con để nhìn bạn con.
Hãy thay đổi góc nhìn và suy ngẫm, tôn trọng sự lựa chọn của trẻ. Bố mẹ phải chấp nhận sự khác biệt trong việc chọn bạn của bản thân và con cái, cũng như tôn trọng sự khác biệt này.
Tất nhiên, chúng ta giữ thể diện cho con thì con cũng sẽ giữ thể diện cho mình.
7. Bỏ quên ưu điểm của trẻ
Là bố mẹ, ai cũng luôn mong những điều tốt đẹp nhất cho con của mình. Thế nhưng trong mắt nhiều người, các con mình lại luôn không bằng “con của người khác”. Rốt cuộc vì sao lại như vậy?
Điều này bắt nguồn từ tâm lý “mong con thành tài” của chúng ta. Thế nhưng mỗi người đều có ưu điểm và khuyết điểm, trẻ nhỏ cũng vậy.
Bố mẹ sống cùng các con mỗi ngày nên dường như chỉ nhìn thấy khuyết điểm mà bỏ quên ưu điểm của chúng.
Trong cuộc sống thực tế, chúng ta thường xuyên hạ thấp con của mình và so sánh, thậm chí là khoa trương và mỹ miều hóa về con của người khác.
Người lớn vốn muốn con mình xem đó là tấm gương, nhưng thực ra như thế lại gây nên tổn thương rất lớn đối với con trẻ, thậm chí sẽ ảnh hưởng đến các con cả đời.
Là bố mẹ, chúng ta đừng chỉ dựa vào vẻ ngoài, thành tích… để nhận định con mình không bằng người khác, không xuất sắc.
Bạn nên tìm ra ưu điểm của con, nhận ra điều khác biệt của con so với người khác, phải luôn tin tưởng con mình rất ưu tú, hãy khen ngợi để trẻ tiếp tục phát triển ưu điểm và sở trưởng theo những lời khen đó.
8. Khiển trách con trước mặt khách
Có rất nhiều bậc phụ huynh thích kể lỗi của con trước mặt người khác giống như đang kể khổ rằng mình nuôi dạy một đứa trẻ thế này khó khăn như thế nào.
Thế nhưng họ lại không biết rằng bản thân chỉ biết chỉ ra những khuyết điểm của con trước mặt người khác để mình được khen ngợi mà vô hình chung khiến các con cảm thấy mình kém cỏi, không được ai xem trọng.
Chẳng hạn như học hành, vẻ ngoài, giao tiếp, làm việc nhà đều kém cỏi khiến gia đình mệt mỏi và cảm thấy bố mẹ không hài lòng với mình, dần dần khoảng cách giữa họ và con cái ngày càng xa.
Từ 8 điều khiến trẻ sợ hãi trên đây, chúng ta có thể dễ dàng thấy rằng trong mắt các con thì “bố mẹ tốt, gia đình hạnh phúc” là cần phải có tình yêu thương, thoải mái, bao dung, bình đẳng, không khí vui vẻ và tôn trọng lẫn nhau.
Ngược lại điều khiến chúng đau đầu nhất chính là không khí gia đình lạnh nhạt, căng thẳng, nhàm chán, hách dịch, không có sức song.
Hồng Ánh, Theo Trí Thức Trẻ, soha