Theo định nghĩa của Viện ung thư quốc gia Mỹ: Ung thư là quá trình trong đó các tế bào ung thư tăng sinh, phân chia không được kiểm soát và có khả năng xâm lấn sang các tổ chức bên cạnh. Các tế bào ung thư có thể di căn tới các phần khác của cơ thể thông qua đường máu và hệ bạch huyết.
Nguyên nhân của ung thư rất đa dạng. Tế bào bình thường có thể trở thành tế bào ung thư là do quá trình tích lũy các khiếm khuyết di truyền hay các đột biến gen. Bệnh lý truyền nhiễm, yếu tố môi trường ô nhiễm và độc hại, lối sống không và chế độ ăn uống không lành mạnh… là các yếu tố nguy cơ dẫn đến tổn thương DNA và do đó dẫn đến ung thư.
Trong cuộc sống của bất kỳ một cá nhân nào đó đều ít nhiều bị ảnh hưởng bởi một hay nhiều các yếu tố nguy cơ kể trên. Tuy nhiên, một cơ thể khỏe mạnh, thông qua hệ thống miễn dịch, luôn đảm bảo sự cân bằng nhằm kiềm chế sự phát triển và lây lan các tế bào bất bình thường (tế bào tiền ung thư hay tế bào ung thư) hoặc tiêu diệt chúng.
Giáo sư Keith Scott-Mumby, người được coi là một Columbus trong y học nói rằng: “Nhiều người, tôi là một trong số họ nhìn nhận ung thư về cơ bản là một bệnh của hệ thống miễn dịch. Đặc biệt trong thế giới hiện đại của chúng ta, có quá nhiều độc tố. Bạn không có cách nào để ngăn chặn tế bào bị thương tổn hay trở thành các tế bào bất thường”.
“Nhưng một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh có thể làm được điều đó. Chúng sẽ bắt và nhanh chóng tiêu diệt các tế bào bất thường. Vì vậy bạn hãy làm mọi thứ để giúp hệ miễn dịch của bạn trở nên khỏe mạnh. Điều này cũng có nghĩa rằng bạn nên biết những loại dinh dưỡng tốt có thể làm được điều đó”.
Dưới đây là 5 điều quan trọng bạn nên biết về các tế bào ung thư:
1. Mỗi người đều có các tế bào ung thư trong cơ thể. Những tế bào này không được phát hiện trong các xét nghiệm thông thường cho đến khi chúng được nhân lên và phát triển đến hàng tỷ tế bào.
2. Tế bào ung thư hiện diện trong cơ thể khoảng 6-10 lần trong cả cuộc đời của mỗi người.
3. Khi hệ miễn dịch khỏe mạnh, tế bào ung thư sẽ bị tiêu diệt, ngăn chặn sự tăng sinh hình thành khối u.
4. Khi một người bị ung thư, điều đó có nghĩa người đó có thể bị thiếu hụt dinh dưỡng nặng hoặc do các yếu môi trường độc hại, lối sống và chế độ ăn uống không lành mạnh.
5. Một cách hiệu quả để chiến đấu lại với ung thư là làm cho tế bào ung thư bị đói bằng cách không cung cấp những thức ăn cần thiết cho nó tăng sinh và phát triển.
“3 nguyên tắc vàng” giúp tiêu diệt tế bào ung thư:
1. Chế độ ăn uống phòng ngừa ung thư
Có thể nói chắc chắn rằng không có cách nào tốt hơn giữ cho hệ miễn dịch của bạn khỏe mạnh bằng một chế độ ăn uống hợp lý và khoa học. Vì vậy hãy đặt câu hỏi cho chính mình rằng “Bạn đã thực sự có một chế độ ăn hợp lý để phòng ngừa ung thư chưa?” Và đây là những gợi ý hết sức cần thiết.
– Tăng cường chế độ ăn với rau, hoa quả tươi, ngũ cốc và các thực phẩm nhiều chất xơ.
– Ăn thường xuyên hơn những thực phẩm giàu chất chống oxy hóa (antioxidant foods): Các loại hoa quả dưới đây rất giàu chất chống oxi hóa.
Ngoài ra tất cả các loại rau củ quả chứa nhiều vitamin A (carot, đu đủ, cà chua, khoai lang, bí đỏ), vitamin C (cam, cherry, Kiwi, dâu tây), vitamin E (quả bơ, đu đủ, hạt điều, lạc, hạt hướng dương, hạnh nhân…) cũng là những thực phẩm có khả năng chống oxy hóa mạnh giúp ngăn ngừa ung thư.
– Tăng cường bổ sung vitamin D.
Vitamin D là một loại vitamin đặc biệt quan trọng hơn tất cả các loại vitamin khác bởi tác dụng “vạn năng” của nó đối với hệ thống miễn dịch của cơ thể. Tác dụng sinh học của nó có liên quan đến sự biểu hiện của hơn 3000 gen trong cơ thể.
Ngoài vai trò cực kỳ quan trọng đối với hệ cơ xương, vai trò của vitamin D trong phòng ngừa nhiều loại ung thư và bệnh lý truyền nhiễm đã được khoa học chứng minh rất rõ ràng.
Hơn 90% vitamin D trong cơ thể được tổng hợp trong da dưới ánh nắng mặt trời. Còn lại rất ít được hấp thu từ ăn uống vì vậy chế độ ăn hàng ngày không thể đảm bảo được sự đầy đủ lượng vitamin D cần thiết cho cơ thể.
Nghiên cứu gần đây của nhóm nghiên cứu kết hợp giữa Bệnh viện Trung Ương Quân đội 108 và Trường đại học Tuebingen (Germany) đăng tải trên tạp chí BMC Infectious diseases cho biết, khoảng 90% người khỏe mạnh bị thiếu hụt loại vitamin này (nồng độ vitamin D huyết tương<30ng/ml).
Nghiên cứu cũng cho biết có sự liên quan chặt chẽ giữa sự thiếu hụt vitamin D với ung thư gan trên ở bệnh nhân bị nhiễm viêm gan B. Vì vậy một cách đơn giản nhất đảm bảo không bị thiếu hụt là hãy bổ sung vitamin D hàng ngày với liều lượng 10-20 (µg/day) cho tất cả các lứa tuổi.
– Không ăn nhiều đường và chất ngọt bởi vì đây là nguồn thức ăn giúp phát triển khối u. Đường chứ không phải là protein mới là thứ mà khối u cần để phát triển vì vậy người bị ung thư vẫn cần protein có trong thịt để tăng cường sức khỏe chống lại ung thư. Tuy nhiên cần chú ý là không nên ăn nhiều thịt đỏ mà nên ăn thịt gà và cá thay vì thịt bò và thịt lợn.
2. Tăng cường hoạt động thể chất
Đây là một nguyên tắc quan trọng nhất giúp tăng cường hệ miễn dịch mà bất kì ai cũng có thể thực hiện được. Một nghiên cứu lớn nhất được tiến hành bởi Viện Ung thư Quốc Gia (Mỹ) trên hơn 1.4 triệu người cho biết hoạt động thể dục thể thao thường xuyên làm giảm nguy cơ 13 loại ung thư phổ biến ở người.
Mối liên hệ giữa vận động thể dục thể thao và giảm nguy cơ nhiều loại ung thư có thể được giải thích bởi một số cơ chế chính sau:
- Tăng cường hệ miễn dịch, ngăn chặn sự phát triển và lây lan của các tác nhân truyền nhiễm.
- Các hoạt động thể chất giúp tăng cường trao đổi chất, cải thiện tuần hoàn giúp vận chuyển oxy tới tất cả các tổ chức. Tế bào ung thư không được phát triển tại môi trường giàu oxy vì oxy có thể giết các tế bào ung thư.
- Làm giảm nồng độ các hormone như insulin, estrogen và các yếu tố phát triển khối u (growth factors) được cho là có liên quan chặt chẽ đến quá trình hình thành và phát triển ung thư.
- Kiểm soát cân nặng, ngăn chặn béo phì: Béo phì là một yếu tố nguy cơ hàng đầu đối với nhiều loại ung thư, rối loạn chuyển hóa, bệnh lý tim mạch… Theo ước tính mỗi năm có hơn 500 nghìn ung thư được chẩn đoán liên quá đến béo phì.
- Tăng dòng máu tới các cơ quan như gan, thận và ruột giúp tăng cường thải trừ một cách hiệu quả các chất thải và chất độc mà có thể là nguyên nhân tiềm tàng dẫn tới ung thư ra khỏi cơ thể.
3. Trẻ hóa, phục hồi năng lượng và lối sống lành mạnh
– Luôn biết cách cân bằng một cách hợp lý giữa công việc và nghỉ ngơi, thư giãn giúp giải tỏa stress. Sự kết hợp chế độ ăn uống khoa học, chế độ tập luyện và một giấc ngủ chất lượng là cách phục hồi năng lượng của bạn tốt nhất sau một ngày làm việc căng thẳng, từ đó tăng cường hệ miễn dịch chống lại sự nhen nhóm phát triển của tế bào ung thư.
– Nói không với thuốc lá và rượu. Tránh xa các độc tố trong môi trường như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ…Hạn chế tiếp xúc với các nguồn phát bức xạ, chỉ chụp XQ kiểm tra khi cần thiết. Không ăn thức ăn mà bản thân không tin tưởng về độ an toàn và chất lượng, đặc biệt khi có mùi bất thường hay nấm mốc…
– Tiêm phòng đầy đủ phòng chống các bệnh truyền nhiễm như viêm gan virus, human papillomavirus (HPV) bởi đây là các nguyên nhân gây ung thư gan và cổ tử cung rất phổ biến ở Việt Nam.
Tài liệu tham khảo:
- Holick MF and Chen TC. Vitamin D deficiency: a worldwide problem with health consequences. Am J Clin Nutr. 2008
- Nghiem Xuan Hoan et al. Association of vitamin D deficiency with hepatitis B virus – related liver diseases. BMC infectious diseases 12/2016
- “Moore SC, et al. Leisure-time physical activity and risk of 26 types of cancer in 1.44 million adults. JAMA Internal Medicine. May 16, 2016”
- Winzer BM, Whiteman DC, Reeves MM, Paratz JD. Physical activity and cancer prevention: a systematic review of clinical trials. Cancer Causes and Control 2011; 22(6):811-826. [PubMed Abstract]
- Melina Arnold et al. Global burden of cancer attributable to high body-mass index in 2012: a population-based study Lancet Oncology November 26, 2014
Theo Trí thức trẻ