Hình ảnh một loại ảo thị
Các chất ma túy vẫn được điều chế ra với tốc độ chóng mặt.
Hình ảnh ở trên là một loại ảo thị mà những người sử dụng nấm thần (một loại ma túy) hoặc LSD hay nhìn thấy.
Cách đây khoảng 20 ngày, tôi có một ca sử dụng nấm thần từ Kiên Giang lên khám vì xem TV thấy tác hại của nấm thần giống các triệu chứng mình đang bị.
Bệnh nhân là con trai, 19 tuổi, đang học lớp 12, gia đình khá giả. Thú nhận có sử dụng một lần duy nhất cách đây gần 6 tháng, cụ thể là mua với giá 500.000 đ nửa tai nấm và nhai nuốt trong 2 ngày, nhưng cho đến giờ vẫn bị tác hại:
– Mắt mờ đi và nhìn thấy nhiều màu sắc rực rỡ sống động trong vòng 1 tuần đầu sau sử dụng nấm.
– Mất ngủ vì cứ nằm xuống ngủ thì những màu sắc và hình ảnh sống động hiện ra.
– Lo sợ có người theo dõi mình nhưng không mô tả rõ.
– Gia đình nhận thấy bệnh nhân rất lo lắng và bồn chồn, không dám đi ra ngoài.
– 3 tháng nay, nhức đầu nhiều phải uống Panadol và hay hồi hộp, đánh trống ngực.
Đặc biệt tuy mới 19 tuổi nhưng huyết áp bệnh nhân rất cao, lên đến 183/115, mạch 112.
Sau khi khám, tôi cho uống thuốc và xét nghiệm để tìm hiểu nguyên nhân cao huyết áp ở người trẻ tuổi và hẹn tái khám sau 20 ngày.
Bệnh nhân đến tái khám trễ 4 ngày và cho biết hai đêm nay không ngủ được do hết thuốc và nhức đầu nhiều (có lẽ do HA tăng).
Tuy không còn nhìn thấy những hình ảnh nhiều màu sắc nữa nhưng vẫn bồn chồn lo lắng, chị ruột cho biết bệnh nhân có hiện tượng đứng ngồi không yên.
Nấm thần, nấm ma thuật là gì?
Nấm thần hay nấm ma thuật được dịch từ tên tiếng Anh Magic Mushroom. Tên khoa học là Psilocybe pelliculosa. Chúng mọc tại nhiều nơi trên thế giới như Bắc và Trung Mỹ, bán đảo Scandinavia và vài vùng tại Châu Á.
Có đến 200 loại nấm khác nhau thuộc họ này có chứa chất Psilocybin với hàm lượng khác nhau nên mức độ gây độc (ảo giác/hoang tưởng, rối loạn hệ thần kinh tự chủ…) cũng khác nhau. Điều này rất nguy hiểm vì dễ gây ngộ nhận là không có hại và dẫn đến ngộ độc.
Các tài liệu khảo cổ cho thấy nấm thần đã được sử dụng trong các nghi thức tôn giáo thời tiền sử.
Trên thế giới, hơn 50 năm nay chất Psilocybin đã bị cấm sử dụng. Còn tại Việt Nam, cách đây 13 năm đã có một nghị định của Thủ tướng liệt kê các chất ma túy, trong đó có Psilocybin.
Nói chung nấm thần không mới, nó chỉ mới xuất hiện rộ lên trong thời gian gần đây.
Tác hại của nấm thần
Điểm khác biệt của Psilocybin với nhóm Amphetamine là chúng gây ảo thị trong gần như 100% các trường hợp, trong khi nhóm amphetamine thường gây ảo thanh và thường chỉ có 25%-30% bị ảo thanh
Triệu chứng lâm sàng khá đa dạng và tùy thuộc vào nồng độ Psilocybin: ảo thị, cặp mắt lờ đờ trắng dã hoặc mù tạm thời (do đồng tử giãn), một trạng thái bị kích thích (do đây là loại ma túy gây kích thích thần kinh), vật vã, vã mồ hôi, nôn ói, rối loạn nhịp tim và huyết áp (thường huyết áp và mạch tăng rất cao).
Tất cả các trường hợp gần như đều bị rối loạn thân nhiệt và mất ngủ.
Hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu các tác hại của nấm thần mà bệnh nhân thường được điều trị giống như các trường hợp nghiện ma túy đá.
Ma túy giả dạng “thực phẩm chức năng”
Viên Kratom
Đây là hình ảnh viên Kratom, một loại ma túy có thể được chào bán trên thị trường với hình dạng viên thuốc.
Chúng còn được quảng cáo là thực phẩm chức năng được làm từ thảo dược thiên nhiên nên dễ gây ngộ nhận là vô hại.
Kratom có tên khác là Ketum, là một loài thực vật tên khoa học là Mitragyna speciosa, thuộc họ cây cà phê.
Có xuất xứ từ Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Myanmar, và Papua New Guinea và được sử dụng trong y học cổ truyền tại các quốc gia này từ nhiều thế kỷ trước.
Hoạt chất có trong cây kratom là mitragynine và 7-hydroxymitragynine (7-HMG). Dân bản địa thường nhai lá kratom để tăng sự tỉnh táo, tăng khả năng vận động thể chất, cởi mở, thích nói chuyện-giao tiếp và gia tăng các hành vi.
Các báo cáo cũng cho thấy: với liều thấp có tác động kích thích, liều trung bình có tác động giảm đau và liều cao sẽ gây hiệu ứng khoái cảm tương tự như thuốc phiện. Khi ngưng sử dụng cũng có hội chứng cai giống hội chứng cai của nhóm thuốc phiện. Do vậy, Kratom bị xem là một chất tương tự thuốc phiện.
Cây Kratom
Theo TS Scott Gottlieb (FDA), từ năm 2010 đến 2015, đã có 660 cuộc gọi đến Trung tâm kiểm soát độc chất Hoa Kỳ về các vụ ngộ độc có liên quan đến Kratom (tăng lên gấp 10 lần).
Có đến 36 trường hợp tử vong liên quan đến sản phẩm chứa Kratom tại Mỹ được ghi nhận (trên thế giới là 44 trường hợp).
Một số trường hợp được ghi nhận có sử dụng kết hợp với các loại thuốc giảm đau gốc thuốc phiện .
Sử dụng Kratom có thể gây co giật, suy tế bào gan và bị các triệu chứng cai khi ngưng sử dụng (giòi bò trong xương, nhức đầu, nôn, tứ chi rũ liệt v.v.)
Hiện tai, Kratom bị cấm tại ít nhất 16 quốc gia.
Vì những điều trên, FDA (Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ) đã từ chối cấp phép lưu hành các thực phẩm chức năng hay thuốc đông dược có thành phần từ lá Kratom.
Đồng thời FDA cũng yêu cầu các cơ quan chức năng tịch thu các lô hàng nhập khẩu có chứa Kratom.
Tuy nhiên, cho đến tháng một năm nay, cây Kratom và các hoạt chất của nó vẫn không có tên trong Công ước quốc tế của Liên Hiệp Quốc về các chất ma túy, chất gây nghiện và các tiền chất và hiện cũng chưa có trong danh mục cấm tại Việt Nam.
Với những lý do trên DEA (cơ quan bài trừ ma túy Hoa Kỳ) đã xếp Kratom vào bảng 1 (nghiêm cấm sản xuất, mua bán dưới mọi hình thức) từ tháng 10/2016.
Và nếu 2 năm sau (10/2018), không có một phản biện thuyết phục và đủ tin cậy hay FDA dỡ bỏ lệnh cấm thì lệnh cấm này sẽ trở thành vĩnh viễn tại Hoa Kỳ.
N-Ethylpentylone –thuốc lắc mới
Là một dẫn xuất của cathinone, một chiết xuất từ lá khat và được bán dưới dạng viên thuốc giống thuốc lắc. Tác động được cho là giống, nhưng mạnh hơn thuốc lắc MDMA (100mg MDMA gây tác dụng tương tự 30mg N-Ethylpentylone).
Viên thuốc lắc MDMA còn được gọi là viên thuốc của vũ trường và thường được uống chung với rượu, nhưng N-Ethylpentylone có thể gây ngộ độc khi uống chung với rượu.
Cách đây bốn tháng, tôi đã tiếp nhận một vụ ngộ độc thuốc lắc, trong đó 6 người cùng uống rượu và “cắn lắc” tại 1 bữa tiệc, sau đó kéo nhau về 1 căn hộ và cùng “hít ke” (ketamine). Khi vào bệnh viện, 2 người bị ngừng thở, ngừng tim. Tuy được cứu kịp thời nhưng chỉ một ca sống còn ca kia chết não.
Trên thế giới, một vụ ngộ độc thuốc lắc tập thể đã được ghi nhận với 13 nạn nhân tại New Zealand.
Nguy hiểm như vậy nhưng N-Ethylpentylone hiện chưa có trong danh mục cấm tại Việt Nam.
“Cỏ Mỹ”
Vào tháng 7/2016, cảnh sát Đức đột kích một cửa hàng bán các gói cần sa và tịch thu 216 gói có bao bì màu sắc sặc sỡ với các nhãn hiệu: “AK ‐ 47”, “Dead Man Walking”, “Joker”, “Supernova”…
Cỏ Mỹ
Kết quả phân tích cho thấy có chứa 5Fluoro-MDMB-PICA. Chất này được xem là một loại cần sa tổng hợp (Synthetic cannabinoids) trong công thức có vòng indol, có tác động giống THC nhưng mạnh hơn đến gần 400 lần. Sở dĩ có tên „cỏ Mỹ” là vì chúng được tẩm vào một loại thực vật cắt nhỏ.
Chất này được tổng hợp tại Đức vào năm 2009 và vẫn còn trong vòng thử nghiệm.
Đã có 11 trường hợp tử vong được báo cáo tại Nhật, trong đó một trường hợp chết do hít chất nôn ói từ dạ dày vào phổi.
Các chất ma túy vẫn được điều chế ra với tốc độ chóng mặt. Danh sách các chất bị cấm ngày càng dài thêm, nếu so với Nghị định số 126/2015 thì đã bổ sung thêm hơn 100 chất và so với nghị định năm 1995 thì là hơn 400 chất.
Vậy mà vẫn không theo kịp đà phát triển của thế giới ngầm vì họ luôn tìm cách bào chế ra chất mới không có trong danh mục. Có thể nói: cuộc chiến với ma túy sẽ còn dài và không có hồi kết, vì nó mang lại lợi nhuận quá lớn cho những kẻ kinh doanh.
Còn với người sử dụng, chỉ có cái chết hoặc tàn phế cơ thể, chết não… là có thực và luôn sẵn chờ. Tiếc rằng mặc dù vô số nhà nghiên cứu, giới y học đã cảnh báo đến mỏi miệng nhưng các bạn trẻ vẫn luôn luôn xem thường.
BS Huỳnh Thanh Hiển Bệnh viện tâm thần TP HCM – Trí thức trẻ/ Soha